سینوزیت و آلرژی فصلی چه تفاوتی با هم دارند؟
با شروع فصل پاییز و بهار گاهی اوقات ممکن است علائمی همچون احساس گرفتگی بینی و یا آبریزش بینی شما را درگیر کند. خودتان می دانید که سرما نخورده اید اما وجود این علائم را نیز درک نمی کنید. ممکن است خودتان آن را یک آلرژی فصلی ساده برداشت کنید اما اطرافیان درباره عفونت کردن سینوس هایتان به شما هشدار دهند. اما واقعا کدام یک از این تشخیص ها درست است؟ چگونه متوجه بشیم سینوزیت گرفتیم یا آلرژی؟ با اینکه آلرژی فصلی و سینوزیت بسیار به یکدیگر شبیه هستند و تشخیص آنها از هم دشوار است اما تفاوت های جزئی وجود دارد که بتوان آنها را از هم تفکیک کرد.
سینوزیت چیست؟
عفونت های سینوسی که اغلب سینوزیت خوانده می شوند، بیماری بسیار شایعی است به طوری که حتی بیماری محسوب نشده و به دو گروه حاد و مزمن تقسیم می شوند. این عارضه بر اثر التهاب حفره های هوایی در داخل راه های هوایی بینی به وجود می آید. سینوزیت یا همان عفونت سینوسی زمانی رخ می دهد که یک ویروس، باکتریوم و یا قارچ در داخل سینوس رشد کند. اما سینوس چیست؟
سینوس به حفره هایی گفته می شود که در استخوان های سر یا همان جمجمه و فک بالایی قرار دارند. این حفره ها در حالت طبیعی با لایه ای از بافت مخاطی، مانند لایه داخل بینی پوشانده شده اند. روی مخاط، لایه ای از ترشحات مخاطی است و مابقی حفره سینوس را هوا تشکیل داده است. ترشحات سینوس ها نیز از راه مجاری ارتباطی به درون حفره بینی تخلیه می شود.
انواع سینوزیت
ایجاد التهاب در لایه مخاطی سینوس و یا بسته شدن مجاری ارتباطی سینوس و بینی، منجر به بروز سینوزیت حاد می شود. این التهاب و انسداد مجاری می تواند بر اثر عوامل زیادی از جمله سرماخوردگی ساده، آلرژی ها و محرک هایی مانند اسپری های بینی OTC، دود سیگار و کوکائین رخ دهد. این نوع سینوزیت عموما بر اثر عوامل ویروسی یا باکتریایی رخ می دهد؛ اما اگر سینوزیت حاد بر اثر عوامل باکتریایی یا قارچی رخ دهد و از آن چشم پوشی کرده، به درستی آن را درمان نکنیم و بیش از سه ماه ادامه پیدا کند سینوزیت حاد به سینوزیت مزمن تبدیل می شود. همچنین نوع دیگری از سینوزیت نیز به نام سینوزیت متناوب وجود دارد که شامل چندین حمله حاد در طول یک سال می باشد.
علت سینوزیت
گفتیم یکی از عفونت های ویروسی، باکتریایی و یا قارچی می توانند باعث بروز سینوزیت حاد شوند اما شاید بهتر است بیشتر درباره آنها بدانیم:
- عفونت ویروسی: در سینوزیت حاد ناشی از عفونت ویروسی، غالبا با یک سرماخوردگی ساده این اتفاق بروز می کند.
- عفونت باکتریایی: هنگامی که عفونت دستگاه تنفسی فوقانی بیش از 7 تا 10 روز ادامه پیدا کند، سینوزیت حاد به احتمال زیاد ناشی از یک عفونت باکتریایی است.
- عفونت قارچی: اگر شما با مشکلاتی همچون ضعف سیستم ایمنی و یا شکل غیر طبیعی سینوس ها درگیر هستید، شانس ابتلا به سینوزیت حاد ناشی از عفونت قارچی در شما بالا می رود.
همچنین اگر هر کدام از مشکلات زیر را داشته باشید، احتمال بروز سینوزیت در شما بیشتر است:
- ورم درون بینی بر اثر سرما خوردگی سر، قفسه سینه یا آنفولانزا
- مجرای باریک بینی
- مجرای مسدود در بینی
- پولیپ بینی
- نقص سیستم ایمنی و یا مصرف داروهایی که منجر به ضعف این سیستم می شود
- آب نوشیدن در حالی که به پشت دراز کشیده اید. -سیگار کشیدن شما یا دیگران در محیط
علائم داشتن سینوزیت
علائم سینوزیت حاد و مزمن تا حد زیادی به یکدیگر شبیه اند با این تفاوت که شدت این علائم در سینوزیت مزمن کمتر است. نشانه های سینوزیت عبارتند از: کاهش یا از دست دادن حس بویایی، سرفه هایی که فرد را در شب بیشتر درگیر می کنند، احساس کسالت، تب، دندان درد، سردرد و درد زیر چشم، آبریزش بینی، احساس گرفتگی در ناحیه پیشانی، گلودرد، ترشحات تیره بد رنگ از بینی یا پشت حلق و گاهی تورم صورت.
در افراد بالغ علائم سینوزیت عموما پس از سرما خوردگی بروز می نمایند و پس از گذشت 5 تا 7 روز ممکن است این نشانه ها تشدید شوند.
آلرژی فصلی چیست؟
دسته ای از افراد هستند که با فرا رسیدن فصل خاصی خصوصا بهار و یا پاییز با مشکلات متعددی روبرو هستند. کیفیت زندگی این افراد با ابتلا به آلرژی فصلی کاهش یافته و تمامی فعالیت های آنان از جمله کار، استراحت و تفریح با اختلال روبرو می شوند. اما منشا آلرژی، این عارضه پر دردسر، چیست؟
بدن افراد عادی در مقابل ورود موادی مانند گرده گیاهان به داخل بدن واکنشی از خود نشان نمی دهد؛ چرا که این مواد هیچ خطری برای سلامت بدن ندارند اما در افرادی که دستگاه ایمنی بدنشان از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است، همین موضوع منجر به بروز واکنش های افراطی و حساسیت های شدید می شود. آلرژی فصلی مانند دیگر حساسیت ها زمانی بروز می کند که سیستم ایمنی بدن در مقابل برخی عوامل موجود در اطراف حساس شده و واکنش نشان می دهد. البته این حساسیت ها مشکل خاصی ایجاد نمی کنند.
چه عواملی باعث آلرژی می شود؟
در حالی که عموما با شنیدن اسم آلرژی یا حساسیت فصلی ذهن انسان به سمت عوامل موجود در طبیعت مانند گرده گلها، چمن و بذر گیاهان معطوف می شود اما عوامل دیگری نیز می توانند زمینه ساز آلرژی باشند. مانند:
- دود، این عامل خصوصا هنگام آتش سوزی در تابستان و استفاده از شومینه در فصل زمستان تشدید می شود.
- کلر موجود در آبهای استخر چه روباز و چه سربسته
- نیش حشرات
انواع آلرژی
آلرژی عمدتا به دو دسته تقسیم می شود که عبارتند از:
- آلرژی فصلی: عموما در ماه های خاصی از سال به خصوص بهار و پاییز رخ داده که غالبا در فصل بهار به دلیل وجود مواد حساسیت زا در گرده گل و گیاهان است.
- آلرژی دائم: اگر فردی در روز بیش از دو الی سه ساعت علائم آلرژی را به مدت نه ماه در سال داشته باشد، در این صورت می گوییم فرد به آلرژی دائم مبتلا شده است.
علائم ابتلا به آلرژی فصلی
- اگر نمی توانید به راحتی نفس بکشید،
- شب ها سرفه رهایتان نمی کند،
- آبریزش بینی و چرک بینی به سراغتان می آید
- و چشمانتان می خارد ممکن است به آلرژی مبتلا شده باشید.
همچنین عطسه و سرفه بدون خلط، خارش بینی، خارش چشم و آبریزش بینی در زمان های خاصی از سال می تواند بیانگر ابتلای شما به آلرژی باشد.
تفاوت علائم سینوزیت و آلرژی فصلی
حالا اگر هر یک از نشانه های بالا را در خود پیدا کردیم، چگونه بفهمیم درگیر آلرژی شده ایم یا سینوزیت؟
فرد می تواند در هر سنی چه کودکی و چه بزرگسالی به آلرژی مبتلا شود. بدن فرد مبتلا به آلرژی در مقابل ماده حساسیت زا سریعا واکنش نشان داده و نوعی ماده شیمیایی به نام هیستامین در بدن ترشح می کند. به دنبال ترشح این ماده فرد دچار علائمی مانند سردرد، عطسه و گرفتگی بینی می شود. علاوه بر این نشانه ها، مه آلودگی مغز و بثورات پوستی از دیگر نشانه های ابتلا به آلرژی می باشد.
اگر شخصی از سنین کودکی به آلرژی مبتلا شده باشد رفته رفته در بزرگسالی به مواد بیشتری حساسیت پیدا کرده و آلرژی وی شدیدتر می شود. این آلرژی شدید می تواند منجر به یک بیماری شبه سرما خوردگی شود که به آن رینیت آلرژیک می گویند. در رینیت آلرژیک علاوه بر تمامی علائم گفته شده خارش چشم هم اضافه می شود. خارش چشم مهم ترین تفاوت آلرژی و سینوزیت محسوب می شود؛ زیرا در سینوزیت خارش وجود ندارد.
همچنین در سینوزیت علاوه بر گرفتگی بینی و سردرد علائم دیگری همچون درد در اطراف گونه ها و چشم نیز وجود دارد. علاوه بر این سینوزیت موجب غلیظ شدن و تغییر رنگ مخاط و بوی بد دهان نیز می شود.
علائم سینوزیت و آلرژی فصلی
بین نشانه های ابتلا به سینوزیت و آلرژی فصلی تفاوت هایی وجود دارد که در ذیل با مقایسه آنها، متوجه تفاوت ها می شویم:
آلرژی در بدن فرد مبتلا خود را با علائمی همچون سردرد، گرفتگی بینی، عطسه، خارش، چشمان اشک آلود و تنفس سخت از راه بینی نشان می دهد در حالی که علائم سینوزیت آلرژیک شامل مواردی همچون سردرد، گرفتگی بینی، درد در ناحیه گونه ها و چشم، خلط زرد یا سبز رنگ از دهان یا بینی، کاهش قدرت بویایی، دندان درد، تب و تنفس سخت از راه بینی می باشد.
درمان آلرژی فصلی و سینوزیت
در مورد سینوزیت حاد مخصوصا از نوع ویروسی، نیازی به درمان وجود ندارد؛ درست همانند یک سرما خوردگی ساده. برای رهایی از این نوع عفونت سینوسی کافی است تا تکنیک های خود مراقبتی را اجرا نمایید. این راهکارها عبارتند از:
- تا جایی که می توانید استراحت کنید.
- مایعات فراوان بنوشید.
- برای مرطوب نگه داشتن حفره بینی از اسپری های مخصوص استفاده نمایید.
- اگر به آلرژی مبتلا بوده اید، مصرف داروهای خود را همچنان ادامه دهید.
- استفاده از داروهای بدون نسخه مانند مسکن و تب بر (استامینوفن)
- شستشوی سینوس ها و تخلیه ترشحات با محلول یا سرم نمکی. هرگز از آب معمولی برای شستشوی سینوس ها استفاده نکنید؛ این کار می تواند حتی منجر به مرگ شود.
تکنیک های خود مراقبتی روی عفونت های سینوسی باکتریایی و قارچی بی تاثیر است و حتما باید توسط پزشک درمان های ضد قارچی یا تجویز آنتی بیوتیک صورت بگیرد.
پزشک در درمان آلرژی برای بهبود گرفتگی بینی اسپری بینی مخصوص تجویز می کند. علاوه بر این با تجویز آنتی هیستامین، پاسخ سیستم ایمنی بدن و ترشح هیستامین محدود شده و از شدت علائم کم می شود. اگر آلرژی بسیار شدید باشد ممکن است پزشک از راه های درمانی دیگری برای کنترل این عارضه استفاده نماید.
در پایان
هر دو بیماری آلرژی فصلی و سینوزیت شباهت های فراوانی به یکدیگر دارند اما در این مقاله کاملا به بررسی سینوزیت و آلرژی فصلی و ارائه راهکار هایی که این دو عارضه را از هم تشخیص دهیم پرداختیم. همچنین توجه داشته باشید که هر دوی این بیماری ها، چه آلرژی که با حذف ماده حساسیت زا و یا گذشت زمان خود بخود بهبود می یابد و چه سینوزیت که با درمان های خانگی برطرف می شود، در مراحل اولیه نیاز به درمان توسط پزشک ندارند اما در صورت تشدید علائم و یا طولانی شدن مدت بیماری حتما به پزشک مراجعه نمایید.
سوالات متداول
درمان آلرژی فصلی و سینوزیت چگونه است؟
برای درمان سینوزیت حاد ویروسی می توان از تکنیک های خود مراقبتی گفته شده در مقاله استفاده نمود اما برای عفونت های سینوسی باکتریایی و قارچی این راهکارها بی تاثیر است و باید از داروهای ضد قارچی همچون آنتی بیوتیک استفاده نمود.
درمان آلرژی نیز باید به کمک پزشک صورت بگیرد. در موارد خفیف پزشک با تجویز آنتی هیستامین و اسپری بینی آلرژی را درمان می کند و در موارد حاد از راه های درمانی دیگری کمک می گیرد.