عوارض مصرف بیش از حد ویتامین ها

برای تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از ابتلا به بیماری ها، استفاده از مواد مغذی و معدنی برای بدن مفید است. ویتامین ها در دو گروه محلول در آب و محلول در چربی قرار می گیرند. ویتامین های C, B جزو گروه محلول در آب به شمار می روند. این نوع ویتامین ها محلول در آب به‌ آسانی در بدن از طریق ادرار دفع و در بافت‌ های بدن ذخیره نمی‌شوند. مصرف این گروه از ویتامین ها در دوز های بالا مشکلات کمتری را برای فرد ایجاد می کند. هر چند مصرف برخی دیگر از ویتامین ها در دوز های بالا در طولانی مدت عوارضی را ایجاد می کند. به عنوان مثال، مصرف بالای ویتامین سی سبب تولید اگزالات از طریق کاتابولیسم می‎شود.  همچنین افزایش خطر تشکیل سنگ‎ های کلیوی اگزالاته با مصرف دوز بالای این ویتامین وجود دارد.

کمبود سایر مواد مغذی مانند کمبود ویتامین ب 12 و کمبود مس در بدن از دیگر عوارض این ویتامین است. در صورت مسمومیت با ویتامین ب6 به آسیب های جبران ناپذیر عصبی مبتلا می شوید. از عوارض مصرف بیش از حد ویتامین ب3 آسیب کبدی است. خطر مسمومیت با ویتامین های محلول در چربی بسیار بالا است. این ویتامین ها در آب حل نمی شوند و در بافت ‌های بدن به راحتی ذخیره می‌شوند. ویتامین های A, E, D, K  از ویتامین های محلول در چربی به شمار می روند. از مهم ترین عوارض مصرف بیش از حد ویتامین A بروز زخم های پوستی، اثرات روانی و افسردگی است. مصرف بیش ار حد ویتامین D نیز سبب آسیب به کلیه، شکنندگی استخوان و اختلالات گوارشی می شود.

همچنین ویتامین ای در صورت مصرف بیش از حد اثرات جبران ناپذیری از جمله: سکته‌ مغزی هموراژیک به دلیل پاره شدن عروق و کاهش توانایی بدن در استفاده از سایر ویتامین های محلول در چربی می شود. مصرف ویتامین  Kبا داروهای خاصی مانند وارفارین و آنتی بیوتیک‌ها ممکن است سبب تداخل و ایجاد مسمومیت شود. عوارض مصرف خودسرانه ویتامین ها نتایج ناخوشایندی را برای سلامتی به دنبال دارد.

مصرف ویتامین ها و مواد مغذی به اندازه کافی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش سلامت در دوران بارداری و شیردهی بسیار پر اهمیت است. عوارض مصرف زیاد ویتامین ها و مکمل‌های غذایی نه تنها سبب بهبود کیفیت سلامت شما نمی شود بلکه خطر جدی برای سلامتی شما به شمار می آید. پس بهتر است از عوارض مصرف زیاد ویتامین و مواد معدنی آگاه باشید. به این نکته توجه داشته باشید که از برخی ویتامین ‌ها به هیچ وجه نباید به عنوان مکمل مصرف کنید.

تکرر ادرار، حالت تهوع، یبوست، دل درد، بی اشتهایی، اسهال و..از جمله عوارض مصرف بیش از اندازه ویتامین ها است. ضعف عضلانی، درد استخوان، مفاصل، زخم یا خارش پوست، حساسیت به نور خورشید، تغییر رنگ پوست به زرد و یا نارنجی، احساس خستگی، تغییرات خلقی یا روانی از دیگر این عوارض به شمار می آیند. در صورت مشاهده این علائم باید بلافاصله به بیمارستان و یا مرکز تخصصی پزشکی مراجعه کنید.

ناراحتی معده

اولین عضو بدنی که به مصرف بیش از حد ویتامین یا مکمل واکنش نشان می دهد، معده و روده است. استفراغ،  حالت تهوع یا اسهال از جمله علائم درگیر شدن معده است. این نکته را فراموش نکنید که برای مصرف ویتامین ها بهتر است آن ها را با وعده های غذایی خود میل نمایید. همچنین بهتر است قبل از شروع یک رژیم برای مصرف مکمل های غذایی با پزشک مشورت نمایید تا دچار عوارض ناخواسته نشوید. در صورت بروز هرگونه مسمومیت با ویتامین  مصرف آن را قطع کنید.

ریزش مو

ریزش مو یکی دیگر از علائم مسمومیت با ویتامین آ، ب و … است. ویتامین A به عنوان ویتامین محلول در چربی شناخته می شود. ویتامین های محلول در چربی بر خلاف ویتامین‌های محلول در آب در چربی بدن ذخیره می شوند. در حالی که محلول در آب ها از طریق ادرار میزان اضافه شان دفع می شود. برای مصرف ویتامین ها باید مطابق با دستور پزشک از آن ها استفاده نمایید تا از بروز مسمومیت جلوگیری کنید.

افزایش خطر ابتلا به سرطان

بر اساس مطالعات مصرف بیش از حد مکمل‌های بتاکاررون، بیوتین، ویتامین E و ویتامین ب7 سبب ابتلا به سرطان می شود. گروه ویژه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده در بهار سال گذشته اثبات کرد که مصرف بیش از اندازه مکمل‌ های ویتامین E یا بتاکاروتن خطر ابتلا به سرطان یا پیامدهای ضعیف ناشی از بیماری قلبی را افزایش می دهد. به این نکات توجه داشته باشید تا دچار این بیماری ها نشوید. همچنین تحقیقات دیگری اثبات کرده اند که مصرف مگادوز بیوتین(پنج تا ۱۰ میلی گرم در روز) در مردان خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد.

مشکلات عصبی

مسمومیت ویتامین ب6: گرچه ویتامین های گروه B به سوخت و ساز بدن، عملکرد حافظه و تقویت سیستم یادگیری کمک می کند اما مصرف بیش از حد آن میتواند منجر به مشکلات عصبی مانند نوروپاتی (بی‌حسی) یا سوزن سوزن شدن می شود. مشکلات عصبی ممکن است در صورت کمبود ویتامین ب نیز به وجود آید.

خونریزی بیش از حد

در صورت مصرف بیش از حد ویتامین E دچار خونریزی بیش از حد می شوید. بر اساس مطالعات این ویتامین سبب رقیق شدن خون می شود. این ویتامین به عنوان یک ویتامین آنتی اکسیدان خوب شناخته می شود. ویتامین ای را نباید به صورت خودسرانه مصرف کنید زیرا عوارض جانبی خطرناکی را برای سلامتی به دنبال دارد. سردرد، بی اشتهایی، تغییر رنگ پوست و اسهال از جمله علائم مصرف بیش از حد ویتامین E است.

ویتامین ث

ویتامین ث از ویتامین های محلول در آب بوده که در صورت مصرف زیاد میزان اضافه آن از طریق ادرار دفع می شود و مشکل جدی به دنبال نخواهد داشت. استفراغ، تهوع، اسهال، سوزش سر دل، انقباض عضلات، سنگ کلیه و بی خوابی از جمله عوارض این ویتامین است. بدن یک فرد معمولی به صورت طبیعی روزانه ۶۵ تا ٩٠ میلی گرم به ویتامین ث نیاز دارد.

ویتامین آ

همانطور که می دانید این ویتامین یک ویتامین محلول در چربی است. مقدار زیاد این ویتامین برای بدن بسیار سمی است. این ویتامین علاوه بر دارا بودن فواید بسیار، دارای عوارضی ناخواسته نیز می باشد. بر اساس مطالعات ویتامین آ در دو شکل بتا کاروتن و رتینول است و مصرف بیش از حد آن می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

ویتامین ای

استفاده از دارو های حاوی ویتامین ای به صورت خودسرانه سرطان زا است. ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است. گوشت، تخم مرغ و سبزیجات از جمله منابع غذایی این ویتامین محسوب می شوند. بدن به صورت طبیعی به روزانه ١۵ میلی گرم از این ویتامین نیاز دارد. عوارض مسمومیت دارویی این ویتامین، اختلال در لخته شدن خون و خطر خونریزی است.

ویتامین دی

کمبود ویتامین دی همانطور که می دانید سبب پوکی استخوان و ضعف عضلات می شود. بر اساس مطالعات به طور طبیعی بیشتر افراد در نقاط مختلف جهان به کمبود این ویتامین دچار هستند. مصرف بیش از اندازه ویتامین دی به صورت روزانه برای بدن سمی است. ضعف استخوان ها، ورود کلسیم زیاد به خون، سنگ کلیه، حالت تهوع، رسوب کلسیم در بافت های نرم بدن و مشکلات کلیوی از جمله عوارض ناشی از مصرف بیش از حد این ویتامین هستند. به این نکته توجه داشت باشید که قبل از مصرف هرگونه ویتامین آزمایش دهید تا بر اساس مقدار ویتامین دی مورد نیاز بدنتان از ان استفاده کنید. معمولا افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند بهتر است روزی یک عدد ویتامین دی با دوز 1000 مصرف نمایند.

 ویتامین ب

ویتامین های گروه ب در صورت مصرف بیش از اندازه برای سلامتی خطرناک هستند. افراط در دریافت اسید فولیک و یا ویتامین ب 9 و ب 6 خطر افزایش سرطان را بالا می برد. درد معده، اختلال در خواب، خارش و جوش پوستی و تشنج از جمله عوارض مصرف بیش از حد این ویتامین ها هستند. در صورت مصرف بیش از ٢٠٠ تا ٣٠٠ میلی گرم ویتامین ب ۶ در روز سلول های عصبی را تخریب، حساسیت به نور و نیاز بدن به اسید فولیک را افزایش می دهد. مصرف اسید فولیک در دوران بارداری به میزان مناسب در پیشگیری از نقص تکامل لوله عصبی جنین ضروری است، بنابراین مصرف این ویتامین بسیار اهمیت داشته و اگر مقدار کافی را مادر نتواند دریافت کند در معرض خطر قرار می‌گیرد. همچنین باید حواستان باشد که به صورت خودسرانه از این ویتامین مصرف نکنید.

مولتی ویتامین ها

مصرف خودسرانه مولتی ویتامین ها در دراز مدت منجر به عوارض خطرناک می شود. مصرف مولتی ویتامین های آهن و کلسیم نیز این خطر را افزایش می دهند. شکم درد، ضعف استخوان ها، یبوست، نامنظم بودن ضربان قلب و افسردگی از جمله مسمومیت های ناشی از مصرف بیش از حد کلسیم هستند. اسهال، تخریب کبد، کاهش فشارخون و حتی کما از جمله علائم زیاده روی مصرف آهن هستند.

برای مصرف انواع مکمل ها و مولتی ویتامین ها مطابق با دستور پزشک عمل کنید. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند باید در کنار رژیم غذایی خود مصرف مکمل های مولتی ویتامین را هم در الویت قرار دهند. زنان در دوران بارداری از اسید فولیک و ید استفاده می کنند. در دوران بارداری خطر کمبود آهن وجود دارد. استفاده از مکمل های مولتی ویتامین به صورت خودسر و یا بدون نسخه جهت خوددرمانی برای سلامتی ضرر جدی به دنبال دارد. مولتی ویتامین ها از ترکیبات غذایی کامل به شمار می آیند که سلامت ما را تضمین می کنند همچنین خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند.

برای آگاهی از مقدار دوز مناسب برای بدنتان به پزشک مراجعه کرده و سپس بر اساس آزمایش خود عمل کنید. قرص دیازپام به دلیل دارا بودن جذب بسیار بالای خود به سرعت جذب بدن می‌شود. یعنی به محض ورود قرص در بدن اثر می‌کند. بنابراین از مصرف ویتامین ها با این قرص خودداری نمایید.

مصرف بیش از حد ویتامین ها برای سلامت بدن مفید نیست. بنابراین با مشاهده هرگونه عارضه هر چه سریع تر فرد را به بیمارستان ببرید تا درمان مناسب صورت گیرد. خفگی، استفراغ، حالت منگی و ورود محتویات معده به ریه از جمله این عوارض است. شما می توانید ویتامین های مورد نیازتان را از طریق منابع غذایی دریافت نمایید. قبل از استفاده از ویتامین ها بامشاور تغذیه مشورت نمایید. مصرف برخی از ویتامین ها از طریق منابع غذایی جذب بسیار پایینی را به همراه دارد. ویتامین های محلول در چربی جذب پایینی داشته و استفاده از مکمل های حاوی آن ها نتیجه مثبت تری را به دنبال دارد.

همانطور که در توضیحات بالا ذکر شد مسمومیت با انواع ویتامین ها عوارض خاصی را به دنبال دارد. درگیر شدن پوست از جمله عوارض مسمومیت با ویتامین آ است که سبب خارش، پوسته پوسته شدن و قرمزی پوست می شود. ویتامین A همچنین نقش مهمی برای سلامت چشم ها دارد. به این علت که خود این ویتامین بخشی از ساختار چشم است. ویتامین A همچنین در صورت مصرف در دوز مناسب سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. ویتامین دیگر ب است که از ویتامین های محلول در چربی به شمار می آید. این ویتامین عملکرد موثری در ارتباط با پوست، مو، مغز و سلامت عضلانی دارد.

ویتامین های ب 3 و ب 6 به نسبت دیگر گروه خانواده خود با مسمومیت های جدی روبرو نیستند. افزایش فشار خون، درد شکم، اختلال بینایی و آسیب کبدی در صورتی است که فرد به صورت روزانه 1 الی 3 گرم ویتامین به شکل اسید نیکوتینیک مصرف کند. بر اساس تحقیقات مصرف دوزهای بسیار بالای ویتامین ب 3 به تجمع اسید در مایعات بدن و همچنین نارسایی حاد کبد منجر می‌شود که هر دو می‌توانند برای سلامتی خطرات جدی را به دنبال داشته باشند. به خاطر داشته باشید که همیشه باید هنگام مصرف هر نوع مکمل غذایی احتیاط را پیشه کنید تا دچار مسمومیت نشوید. استفاده از ویتامین ها هیچ گونه ممنوعیتی ندارد.