تناسب اندام و داشتن اندام ایده آل رویایی است که هر فردی به خصوص جوانان آرزوی رسیدن به آن را دارند. این مسئله مخصوصا در این سالهای اخیر به دلیل رشد چشمگیر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام پررنگ تر شده است. فعالیت های برندهای مطرح پوشاک جهان و استانداردهای زیبایی که توسط این برندها و یا سایر اینفلوئنسرها در این شبکه های اجتماعی مطرح می شود، باعث مقایسه و عدم رضایت کاربران آنها از ویژگی های خود نظیر چهره، اندام، سبک زندگی و…. می شود؛ البته اشتباه برداشت نکنید! منظور ما این نیست که تلاش برای رسیدن به اندام ایده آل بد است، بلکه می گوییم باید تعریف دقیق و علمی از تناسب اندام نسبت به شرایط جسمانی هر شخص وجود داشته باشد و این استاندارد برای همه یکسان نیست! همان طور که می دانید، ممکن است حتی برخی از این داروها که تحت عنوان “بهترین داروهای کاهش وزن” به فروش می رسند تقلبی یا مضر و یا اگر بخواهیم خوشبینانه نگاه کنیم، برای ما غیر موثر باشند؛ لذا تحقیق و انتخاب آگاهانه یک داروی کاهش وزن با توجه به مکانیسم عملکرد آن و مصرف آن درکنار رژیم غذایی سالم و ورزش مستمر، می تواند بسیار هم راهگشا باشد.
نکته بسیار مهمی که در روند مصرف این داروهای لاغری باید در نظر داشت این است که همان طور که شما یک شبه و ناگهانی دچار اضافه وزن نمی شوید و “چاقی” یک پروسه پیچیده و زمان بر است، همان گونه هم نمی توانید از یک “داروی دفع چربی اضافه” حتی بهترین نوع آن، انتظار داشته باشید تا یک شبه این چربی های اضافی که روی هم انباشته شده اند را از بین ببرد.
چگونه بهترین داروی لاغری را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب داروی مناسب لاغری حتما مشورت با یک پزشک یا مشاور تغذیه ضروری است. ابتدا با مراجعه به این افراد، آناتومی بدن تحلیل و شاخص توده بدنی (BMI) اندازه گیری می شود. سپس در مورد اینکه بهترین داروی کاهش وزن برای هر فرد کدام دسته از داروهای لاغری است، تصمیم گرفته می شود.
معمولا افرادی که دارای BMI 27 به بالا یا دارای مشکلات بهداشتی مرتبط با وزن نظیر فشار خون بالا یا دیابت نوع 2 ( مبتلایان به این بیماری های زمینه ای مجبور هستند تا خیلی سریع وزن خود را کاهش دهند) هستند، ممکن است این داروها برایشان موثر واقع شود. البته که این داروها برای همه مناسب نیست؛ چه بسا افرادی هستند که با تغییر عادات غذایی و بهبود فعالیت های بدنی، خیلی بیشتر قادر به کاهش وزن خود هستند.دقت کنید که مطابق با نظریه سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا، بسیاری از این داروهای کاهش وزن همانند نسخه خارجی داروی ارلیستات فقط در بزرگسالان بالای 12 سال اجازه مصرف دارند.
انواع داروهای لاغری بر اساس مکانیسم عملکرد به چند دسته تقسیم می شوند؟
بهترین داروهای لاغری صرف نظر از اینکه فرمولاسیون آنها گیاهی باشد یا شیمیایی، از یکی از این 4 عملکرد پیروی می کنند:
1-لاغری از طریق چربی سوزی: این دسته از داروها، چربی سوزی بدن را افزایش می دهند. اما چگونه این چربی سوزی را انجام می دهند؟ در فرایند هضم و جذب مواد غذایی در بدن، چربی های حاصل از مواد غذایی خورده شده در روده کوچک جذب می شوند. این داروها با جلوگیری از جذب و تجزیه چربی ها در روده باعث می شوند تا این چربی ها از طریق مدفوع به صورت شل(اسهال) و چرب دفع شود. اما اشکال اصلی این داروها این است که بسیاری از ویتامین های محلول در چربی مانند ویتامینD، E، K و A از طریق انحلال در چربی می توانند وارد بدن شده و تاثیر گذار باشند. بنابراین استفاده دراز مدت از این دسته داروها ممکن است فرد را دچار سوء تغذیه کند. نمونه دیگری از “داروی از بین بردن چربی اضافه” ال کارنتین است که البته مکانیسم آن با داروهای گفته شده در بالا کمی متفاوت است و از طریق افزایش سوخت چربی در سلول ها منجر به چربی سوزی می شود. توجه داشته باشید زمانی این داروها اثر خود را نشان خواهند داد که شما ورزش کنید و چربی ها از سلول های چربی آزاد شوند.
2-لاغری از طریق کاهش اشتها: این گروه از قرص های لاغری عمدتا از فیبر تشکیل شده اند و با کم کردن اشتها و افزایش احساس سیری باعث لاغری می شوند؛ اما در این میان فیبر چگونه عمل می کند؟
فیبر نوعی کربوهیدرات (از گروه پلی ساکاریدها) است که دستگاه گوارش انسان توانایی هضم و جذب آن را ندارد و به جز عده کمی از حیوانات از قبیل اسب، فیل و گوزن هیچ پستاندار دیگری قابلیت جذب و استفاده از آن را در بدن خود ندارد. فیبرها به دو شکل محلول و نامحلول در آب وجود دارند.
فیبرهای محلول در آب، با حل شدن در آب تشکیل یک ماده ژلاتینی چسبناک می دهد. این نوع فیبرها در پیشگیری از دیابت و کاهش کلسترول بد خون نقش زیادی دارند؛ همچنین این فیبرها منبع غذایی باکتری های مفید روده می باشند اما در مقابل عملکرد فیبرهای نامحلول کمی متفاوت است. فیبرهای نامحلول با حرکت در طول دستگاه گوارش به حرکات روده بزرگ نظم می بخشند. این دو فیبر با همکاری یکدیگر باعث کاهش وزن می شوند؛ بدین صورت که فیبر در معده توسط شیره آن اشباع و حجیم شده و با پر بودن معده به شما احساس سیری دست می دهد. از طرف دیگر همان طور که گفتیم، فیبرهای محلول در روده با جذب آب از این اندام تشکیل یک ماده ژلاتینی و چسبناک داده که از جذب قند در روده و به دنبال آن بروز چاقی جلوگیری می کند. از جمله مکمل های لاغری که بر این اساس ساخته شده اند می توان قرص گلوکومانان، قرص لیپوزن، مکمل اینولین و مکمل متیل سلولز را نام برد.
3-لاغری از طریق جلوگیری از جذب چربی: دسته دیگری از این قرص ها، بر پایه مهار آنزیم لیپاز بنا شده و بدین ترتیب از تجزیه لیپیدها در بدن و جذب آنها جلوگیری می کنند. آنزیم لیپاز که از سلول های معده ترشح می شود، مسئول تجزیه چربی ها به ذرات کوچکتر و قابل استفاده نمودن آنها برای سلول های بدن می باشد.این گروه از قرص های لاغری مانند ونوستات با مهار آنزیم لیپاز جذب چربی ها را در روده کاهش داده و در نتیجه چربی ها بدون ذره ای جذب، از طریق مدفوع از بدن خارج می شوند.
توجه داشته باشید مصرف طولانی مدت این گروه از قرص های لاغری همانند قرص های چربی سوز می تواند آسیب زا باشد؛ زیرا جلوگیری از جذب چربی ها می تواند باعث فقدان ویتامین های محلول در چربی در بدن و مشکلات جدی برای آن شود.
4-لاغری به وسیله افزایش متابولیسم بدن: اما آخرین گروه از قرص های لاغری داروهایی هستند که پایه و اساس آنها کافئین است. کافئین با افزایش دما و متابولیسم بدن می تواند چربی سوزی را نیز افزایش دهد. از جمله قرص های لاغری این گروه می توان به قرص هیدروکسی کات و قرص کافئین اشاره نمود.
در ذیل تعدادی از این داروها را با هم مورد بررسی قرار می دهیم:
1-ال کارنتین BSK1000: قرص ال-کارنتین از طریق مکانیسم چربی سوزی می تواند به کاهش وزن بدن کمک کند. البته تحقیقات معتبر دانشگاهی نشان داده اند که ال کارنتینبه خودی خود تاثیر چندانی بر چربی سوزی در افراد معمولی ندارد و فقط دو گروه از افراد با مصرف ال کارنتین تغییر محسوسی در وزن خود احساس می کنند: دسته اول کسانی که از کمبود این ماده رنج می برند (زیرا این ماده به طور طبیعی در بدن توسط اسید آمینه های متیونین و لیزین ساخته می شود) و دسته دیگر ورزشکاران حرفه ای که تمرینات سنگین ورزشی انجام می دهند.
2-چیتوسان هلث اید: یکی دیگر از عملکردهای قرص های لاغری که در بالا به آن اشاره کردیم، کاهش وزن از طریق جلوگیری از جذب چربی می باشد. کپسول چیتوسان یکی از محصولاتی است که بر پایه این مکانیسم شکل گرفته است. چیتوسان که از جذب چربی در روده جلوگیری می کند، بیشتر مناسب افرادی است که در رژیم غذایی خود چربی زیادی مصرف می کنند. این محصول همچنین در کاهش کلسترول بد خون بسیار تاثیر گذار است.
کپسول چیتوسان همچنین فاقد گلوتن، محصولات لبنی و رنگ های مصنوعی بوده و همین امر زمینه مصرف آن را در افراد مبتلا به سلیاک و عدم تحمل لاکتوز فراهم می کند.
3-قرص پومئول برولر کلماساینس: گاهی اوقات ممکن است شما از تجمع چربی در یک ناحیه خاص از بدن خود ناراضی باشید. برای حل این مسئله نیز داروهای لاغری موضعی وجود دارند که اقدام به حذف چربی از این اندام ها می کنند. مخصوصا در فرهنگ ما ایرانیان به علت مصرف زیاد برنج در رژیم غذایی و چاقی موضعی شکم و پهلو، حضور یک داروی لاغری شکم و پهلو بسیار ضروریست. قرص پومئول برولر با عمل سه گانه خود سبب جلوگیری از تجمع چربی و لاغری شکم و پهلو می شود تا مصرف کننده به فرم بدنی مورد نظر خود برسد.
این داروی لاغری شکم نباید به هیچ عنوان توسط ورزشکاران مورد استفاده قرار گیرد؛ زیرا ممکن است باعث مثبت شدن تست دوپینگ آنها شود.
4-قرص روکش دار برنینگ فت گلدن لایف: قرص برنینگ فت گلدن لایف به افزایش متابولیسم بدن، مصرف کالری بیشتر، کاهش اشتها و بالتبع کاهش وزن در کنار اصلاح تغذیه و فعالیت بدنی کمک می کند. این محصول گیاهی بوده و همین امر موجب می شود تا مصرف آن هیچ گونه عارضه جانبی نداشته باشد.
5-گلیکو اسلیم کارن: این مکمل لاغری منبع غنی از فیبر و پروتئین است. فیبر موجود در این مکمل لاغری در معده حجیم شده و باعث احساس سیری زودرس کاذب در فرد می شود؛ در نتیجه اشتهای فرد کم شده و به مرور باعث کاهش وزن می شود. از جمله امتیازات مکمل گلیکو اسلیم کارن این است که در افراد دیابتی نیز قابل مصرف بوده و تری گلیسیرید و کلسترول خون را کاهش می دهد.
داروهای لاغری چه مدت زمانی باید مصرف شوند؟
مدت زمان استفاده از دارو، بستگی به این دارد که آیا این دارو به کاهش وزن شما کمک نموده یا اینکه عوارض جانبی دارید. اگر به اندازه کافی وزن کم کرده و عوارض جانبی جدی هم نداشته باشید ممکن است پزشک شما را به ادامه مصرف تشویق کند.
اگر بعد از 3 ماه با دز کامل دارو، حداقل 5 درصد از وزن خود را از دست ندهید، احتمالا پزشک شما را به قطع مصرف دارو ملزم کند. از این به بعد ممکن است شیوه درمانی شما را به طور کل تغییر داده یا استفاده از داروهای مختلف کاهش وزن را در نظر بگیرد.
همچنین ممکن است برای بهبود سلامتی و حفظ وزن لازم باشد سالها یا حتی تا پایان عمر در عادات غذایی، فعالیت های بدنی و مجموعا سبک زندگی خود تغییر ایجاد نموده و آنرا حفظ کنید.
آیا این قرص ها می توانند آسیب زا باشند؟
بله! هر دارویی حتی داروهایی که به منظور درمان مشکلات جدی سلامتی مورد مصرف قرار می گیرند نیز علاوه بر فواید بسیار خود، عوارض و مشکلاتی را به همراه دارند؛ اما این پزشک یا متخصص است که تشخیص می دهد آیا مقابله با این عوارض جانبی به سود بیمار است یا تحمل وضعیت فعلی وی. قرص های لاغری نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ البته بیشتر عوارض جانبی آنها خفیف بوده و با ادامه مصرف بهبود می یابند و به ندرت ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد شود.
همچنین هر نوع “داروی کم کردن وزن” هنگامی که با اصلاح عادات غذایی و فعالیت بدنی مستمر همراه باشد می تواند منجر به کاهش وزن شود. طبق مطالعات، به طور میانگین افرادی که در کنار تصحیح سبک زندگی خود از این داروها استفاده می کنند، بین 3 تا 9 درصد بیشتر از وزن اولیه بدن خود را نسبت به کسانی که فقط عادات رفتاری خود را تغییر داده و از دارو استفاده نکرده اند از دست می دهند.
نتیجه گیری: گفتیم که داروهای لاغری همچون دیگر فراورده های دارویی ممکن است عوارضی ایجاد کند که عدم آگاهی از شرایط بدنی و عدم توجه به شاخص ها بعضا می تواند به جای تاثیر گذاری، صدمات جبران ناپذیری را به بدن وارد کند؛ بنابراین پیش از هرگونه اقدام، از طریق مشاوره با پزشک، مناسب ترین دارو را انتخاب نموده تا بتوانید در کنار اصلاح سبک تغذیه و افزایش فعالیت بدنی، بالاترین بازدهی را داشته باشید.